Farelerin araba sürmeyi öğrenebileceğini gösteren deneyler, hayvanların sadece ödül için değil, aynı zamanda keyif için de belirli görevleri yerine getirebileceğini ortaya koyuyor. Richmond Üniversitesi’nden nörobilimci Kelly Lambert ve ekibi tarafından yapılan son araştırma, farelerin araç sürerken sadece fiziksel değil duygusal bir tatmin de yaşadığını öne sürüyor.
Bir İlk Deneyimin Başarı Hikayesi
İlk araştırmalarda farelere, basit bir araç olan plastik bir tahıl kutusundan yapılmış arabalarla sürüş becerileri öğretildi. Araç, üç bakır çubuktan oluşan bir yönlendirme mekanizmasına sahipti ve fareler, bir gaz telini çekerek arabayı hareket ettiriyordu. Başlangıçta bu görev, tatlı bir ödül olan Froot Loop gevreği ile teşvik edilerek öğretildi.
Lambert, farelerin davranışlarındaki belirgin bir coşkuyu fark ettiğinde çalışmayı genişletmeye karar verdi. “Fareler, köpeğimin yürüyüşe çıkacağını duyduğunda gösterdiği heyecanı andıran şekilde kafesin yanına koştular ve yukarı doğru sıçradılar,” diyor Lambert.
Fare Arabalarında İkinci Nesil: Rat Car II
Gelişmiş deneylerde farelere, üniversitenin robotik bölümü tarafından tasarlanan ve geliştirilmiş ergonomik sürüş kollarına sahip yeni bir araç sunuldu. “Rat Car II” olarak adlandırılan bu araç, fareler için adeta Tesla’nın Cybertruck’ının küçük bir versiyonu gibiydi. Yeni araçta, farelerin güvenliği için özel kablolar ve dayanıklı lastikler de bulunuyordu.
Farelerin Tercihleri
Araştırmanın yeni aşamasında farelere iki seçenek sunuldu: kısa ve kolay bir yürüyüş rotası veya daha uzun ve arabayla geçilecek bir yol. Ekip, farelerin kısa yolu tercih edeceğini düşünüyordu; ancak üç fareden ikisi, arabayla yapılan daha uzun güzergahı seçti. Dahası, fareler genellikle araç yerleştirilmeden önce direksiyon başına geçip hemen gaz teline basıyordu.
Bu davranış, farelerin sadece varış noktasından değil, yolculuktan da keyif aldığını gösteriyor. Farelerin kuyruklarındaki S şeklindeki kıvrımlar da dopamin salgısına işaret eden bir heyecan belirtisi olarak değerlendirildi. Lambert, bu gözlemin, genelde farelere opioid verildiğinde görülen nörolojik bir tepkiden daha hafif bir versiyon olduğunu belirtti.
Beyin Sağlığı
Lambert, bu çalışmanın sadece ödül odaklı bir beyin yapısını değil, aynı zamanda planlama, beklenti ve süreçten zevk almanın önemini de vurguladığını ifade etti. “Bu fareler, bizlere her şeyin anında tatminle sonuçlanmasının ötesinde, sürecin keyfini çıkarmanın ve plan yapmanın sağlıklı bir beyin için ne kadar önemli olduğunu hatırlatıyor,” diye ekledi.
Araştırma, hayvan davranışlarının nörolojik temellerini anlamada yeni bir pencere açarken, pozitif deneyimlerin beyin üzerindeki etkilerini araştırmak için de umut verici bir adım olarak değerlendiriliyor.
